İlgili İçerikler
F.5.1.3. Ay’ın Hareketleri ve Evreleri
Önerilen Süre: 4 ders saati
Konu / Kavramlar: Dönme hareketleri ve sonuçları, dolanma hareketleri ve sonuçları, Ay’ın evreleri
Kazanımlar
F.5.1.3.2. Ay’ın evreleri ile Ay’ın Dünya etrafındaki dolanma hareketi arasındaki ilişkiyi açıklar.
İçindekiler
Ay’ın Evreleri
- Ay’ın bir ışık kaynağı olmadığı, Güneş’ten aldığı ışığı yansıttığını biliyoruz.
- Ay, Dünya etrafında dolanma hareketi yaparken Ay’ın Dünya ve Güneş’e göre konumu sürekli değişir. Bu da Ay’ın ışık alan kısmının değişmesine neden olur. Bu yüzden Dünya’dan bakan bir kişi Ay’ı farklı şekillerde görür. Ay’ın bu farklı görünümlerine Ay’ın evreleri denir.
- Ay’ın evreleri yaklaşık olarak 29 günde ( 29 gün 12 saat) tamamlanır. Ay’ın evrelerinin tamamlanması için geçen 29 günlük süre takvimdeki ay kavramını oluşturur.
- Ay’ın dört ana evresi, dört ara evresi vardır.
- Ay’ın iki ana evresi arasında geçen süre yaklaşık bir haftadır (7 gün).
- Ay’ın Evreleri, yeni ay evresi ile başlar ve tekrar yeni ay olana kadar devam eder.
Ay’ın Ana ve Ara Evreleri
Yeni Ay: Ay’ın, Güneş ve Dünya arasında olduğu evredir. Bu evrede Ay’ın Dünya’ya bakan yüzü ışık almaz. Dünya’dan bakıldığında Ay görünmez. İlk ana evredir.
Hilal: Ay, Güneş’in doğusunda olduğu zaman gerçekleşir. Dünya’dan bakıldığında Ay ters “C” harfi gibi görünür.
İlk Dördün: Yeni ay evresinden bir hafta sonra görülür. Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünün sağ tarafının aydınlandığı evredir. Ay’ın aydınlık kısmı yarım daire biçiminde görülür. Dünya’dan bakıldığında “D” harfi gibi görünür.
Şişkin Ay: Ay, ilk dördün evresinden dolunay evresine geçerken görülen ara evredir.
Dolunay: İlk dördün evresinden bir hafta sonra görülür. Ay’ın, Dünya’ya bakan yüzünün tamamen aydınlandığı bir evredir.
Şişkin Ay: Ay, dolunay evresinden son dördün evresine geçerken görülen ara evredir.
Son Dördün: Dolunay evresinden bir hafta sonra görülür. Ay’ın, Dünya’ya bakan yüzünün sol tarafının aydınlandığı evredir. Ay’ın aydınlık kısmı yarım daire şeklinde görülür.Dünya’dan bakıldığında ters “D” harfi gibi görünür.
Hilal: Ay, Güneş’in batısında olduğu durumda gerçekleşir. Dünya’dan bakıldığında Ay “C” harfi gibi görülür.
İpuçları
İPUCU 1: Ay’ın Evreleri, yeni ay evresinden yani tamamen karanlık göründüğü evreden başlar. Gün geçtikçe Ay’ın sağ tarafı aydınlanmaya başlar. Yaklaşık 1 hafta sonra sağ yarısı aydınlanır yani İlk Dördün evresi gelir. Sağ taraftan aydınlanma artarak devam eder ve yaklaşık 1 hafta sonra Ay tamamen aydınlanır yani Dolunay evresi gelir.İPUCU 2: Ay, Dolunay evresinde iken yani tamamen aydınlık olduktan sonra sağ taraftan kararmaya başlar. Yaklaşık 1 hafta sonra sol yarısı aydınlık sağ yarısı karanlık yani Son Dördün evresi gelir. Sağ taraftan kararma artarak devam eder ve yaklaşık 1 hafta sonra tamamen karanlık yani Yeni ay evresi gelir. Not 1: 29 Gün boyunca Ay’ı gözlemlediğimizde Ay’ın görüntüsünün günden güne değiştiğini görürüz. Bu değişim her ay düzenli olarak tekrar eder.
Not 2: Gerçeğe en yakın haliyle Ay’ın ilk haritasını çizen bilim insanı Türk matematikçi ve gök bilimci Ali KUŞÇU‘dur. Yaptığı başarılı çalışmalarından dolayı NASA, Ay’ın bir bölümüne Ali Kuşçu’nun ismini vermiştir.
